فرودگاه ها همه روزه در تمامی ساعات شبانه روز میزبان مسافران می باشند و حجم تردد افراد در این مکان عمومی بسیار بالا می باشد. حفظ پاکیزگی و زیبایی محیط در فرودگاه ها از اهمیت بالایی برخوردار است و یکی از بزرگترین چالش های مدیریتی در این مکان ها انجام نظافت می باشد. با پیشرفت تکنولوژی امروزه طیف گسترده ای از تجهیزات مدرن نظافتی به منظور سهولت در انجام فرآیند نظافت در مکانهای وسیعی همچون فرودگاه ها بکار گرفته می شوند. در صورت بهره گیری از این تجهیزات به منظور نظافت فرودگاه محیطی همواره پاکیزه و زیبا حاصل شده و مسافران مدت زمانی را که در این مکان حضور دارند در آرامش و آسایش کامل خواهند بود. تجهیزات نظافتی مناسب جهت استفاده در فرودگاه ها شامل انواع دستگاه های زمین شوی صنعتی، جاروبرقی صنعتی، واترجت، سوییپر و پولیشر می باشند. با توجه به تطابق پذیری بالای دستگاه ها با محیط فرودگاه انواع دستگاه های نظافتی متناسب با نوع و میزان آلودگی ها در فرودگاه ها قابل استفاده می باشند.
در عصر حاضر که صنعت هوانوردی به سرعت در حال رشد است و روزانه میلیون‌ها مسافر از فرودگاه‌ها تردد می‌کنند، نظافت فرودگاه دیگر یک امر لوکس یا فرعی نیست، بلکه یک ضرورت حیاتی است که به دلایل زیر از اهمیت بالایی برخوردار است:
اولین برخورد: فرودگاه اولین و آخرین نقطه تماس مسافران با یک شهر یا کشور است. یک فرودگاه تمیز و آراسته، اولین تصور مثبت را در ذهن مسافران ایجاد می‌کند و به آنها حس خوشایندی از سفر می‌بخشد.
راحتی و آسایش: محیط پاکیزه و بهداشتی، احساس راحتی و آسایش را در طول مدت حضور مسافران در فرودگاه افزایش می‌دهد. این امر به ویژه در پروازهای طولانی و تأخیرات احتمالی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
رضایت مشتری: نظافت مطلوب فرودگاه، رضایت کلی مسافران را افزایش می‌دهد و آنها را به انتخاب مجدد آن فرودگاه در سفرهای بعدی ترغیب می‌کند.
جلوگیری از انتشار بیماری‌ها: فرودگاه‌ها به عنوان مراکز تجمع انبوه جمعیت، مستعد انتشار بیماری‌های واگیردار هستند. نظافت منظم و ضدعفونی کردن سطوح، تجهیزات و سرویس‌های بهداشتی، خطر انتقال بیماری‌ها را به حداقل می‌رساند.
حفظ سلامت کارکنان: کارکنان فرودگاه نیز در معرض بیماری‌ها قرار دارند. محیط کاری تمیز و بهداشتی، سلامت آنها را تضمین می‌کند و بهره‌وری آنها را افزایش می‌دهد.
مسئولیت اجتماعی: فرودگاه‌ها به عنوان بخشی از جامعه، مسئولیت دارند تا محیطی سالم و بهداشتی را برای مسافران و کارکنان فراهم کنند.
رقابت: در دنیای رقابتی امروز، فرودگاه‌ها برای جذب مسافران و شرکت‌های هواپیمایی تلاش می‌کنند. یک فرودگاه تمیز و مدرن، وجهه مثبتی از آن در سطح ملی و بین‌المللی ایجاد می‌کند و به عنوان یک مزیت رقابتی عمل می‌کند.
جذب سرمایه‌گذاری: فرودگاه‌های با استانداردهای بالای نظافت، توجه سرمایه‌گذاران را جلب می‌کنند و فرصت‌های بیشتری برای توسعه و پیشرفت به دست می‌آورند.
نماد پیشرفت: یک فرودگاه تمیز و منظم، نمادی از پیشرفت و توسعه یک کشور است و می‌تواند به جذب گردشگران و بهبود اقتصاد کمک کند.
نظافت سنتی فرودگاه‌ها با چالش‌های متعددی روبرو است که کارایی و اثربخشی آن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در این روش‌ها، عمدتاً از نیروی انسانی و تجهیزات ساده استفاده می‌شود که با محدودیت‌هایی همراه است. به عنوان مثال، نیروی انسانی محدود و هزینه‌های بالای استخدام و آموزش، از چالش‌های اساسی هستند. همچنین، نظافت دستی زمانبر است و با توجه به وسعت فرودگاه‌ها، دستیابی به پوشش کامل و مداوم را دشوار می‌سازد. علاوه بر این، خستگی و خطای انسانی می‌تواند منجر به کاهش کیفیت نظافت شود.
یکی دیگر از چالش‌های مهم، دشواری نظافت مناطق صعب‌العبور مانند زیر صندلی‌ها، گوشه‌ها و فضاهای تنگ است. همچنین، استفاده از مواد شیمیایی قوی در روش‌های سنتی، نگرانی‌هایی را در مورد آلودگی محیط زیست و تأثیر بر سلامت انسان ایجاد می‌کند. در نهایت، عدم وجود سیستم‌های نظارتی و ارزیابی دقیق، بهبود مستمر فرآیند نظافت را با مشکل مواجه می‌سازد.
راهکارهای نوین نظافت فرودگاه، با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته، به دنبال غلبه بر این چالش‌ها هستند. اتوماسیون و استفاده از ربات‌های نظافتچی، نقش مهمی در افزایش کارایی و کاهش هزینه‌ها دارند. این ربات‌ها می‌توانند به صورت خودکار و برنامه‌ریزی شده، سطوح مختلف فرودگاه را نظافت کنند و به مناطق صعب‌العبور نیز دسترسی داشته باشند. همچنین، استفاده از شوینده‌های بیولوژیکی و دوستدار محیط زیست، نگرانی‌های زیست‌محیطی را کاهش می‌دهد.
سیستم‌های هوشمند مدیریت نظافت، با جمع‌آوری داده‌ها و ارائه گزارش‌های دقیق، امکان نظارت و ارزیابی مستمر فرآیند نظافت را فراهم می‌کنند. این سیستم‌ها می‌توانند به شناسایی نقاط ضعف و بهینه‌سازی منابع کمک کنند. آموزش کارکنان در زمینه استفاده از تجهیزات مدرن و روش‌های نوین نظافت نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
فرودگاه ها عموما وسعت بالایی داشته که شامل محیط های سر پوشیده همچون سالن های انتظار و محوطه بیرونی مانند پارکینگ ها می باشند. این فضاها با توجه به شرایط محیط مستعد انواع آلودگی ها می باشند. نظافت هر یک از این بخش ها با توجه به نوع آلودگی ها صورت می پذیرد. در گذشته نظافت فرودگاه با استفاده از شیوه های سنتی به انجام می رسید که موجب بروز مشکلات بسیاری به شرح مصرف قابل توجه آب و مواد شوینده، آسیب به افراد و ماشین آلات، زمانبر بودن امور نظافتی، کیفیت نامطلوب نظافت، باقی ماندن آلودگی ها و انتشار بیش از پیش آنها در محیط می باشد. در صورت بکارگیری تجهیزات مکانیزه نظافتی بسیاری از مشکلات مرتفع گردیده و کیفیت فرآیند نظافت فرودگاه ارتقا یافته است.
سالن انتظار در فرودگاه محلی است با حداکثر میزان تردد افراد و تعدادی صندلی که مسافران تا اعلام زمان پرواز هواپیما در این بخش استقرار می یابند. سطوح کف در این سالن در معرض انواع آلاینده های خشک و تر قرار می گیرد که از طریق کفش افراد، چرخ های ترولی حمل چمدان و بسیاری عوامل دیگر در محیط منتشر می شود. انجام نظافت این بخش با توجه به شرایط ذکر شده کمی دشوار می نماید و در صورت عدم رعایت اصول نظافتی در این بخش، خطرات جبران ناپذیری به بار می آید. به عنوان مثال با توجه به حجم بالای ترد افراد، در صورتی که حین انجام نظافت، سطوح کف زمین برای مدت زمان طولانی مرطوب باقی بماند، ریسک زمین خوردن افراد افزایش می یابد.
نظافت موضعی سطوح و زدودن آلودگی ها از محیط در سالن انتظار به موجب حفظ بهداشت محیط فرودگاه بسیار حائز اهمیت می باشد. یکی از کارآمدترین تجهیزات به منظور نظافت فرودگاه دستگاه جاروبرقی صنعتی می باشد که این دستگاه برترین گزینه جهت نظافت موضعی سطوح و حذف گرد و غبار از محیط می باشد. دستگاه جاروبرقی صنعتی توان مکش گرد و غبار ریز را دارا بوده و به دلیل برخورداری از فیلترهای قدرتمند از بازگشت ریزترین آلاینده ها به محیط جلوگیری به عمل می آورد لذا محیط سالن انتظار فرودگاه را همواره از وجود غبارات ریز آلرژی زا حفظ می نماید.
لکه ها و آلاینده های تر سطوح کف در سالن انتظار فرودگاه را بر اثر عوامل متفاوتی فرا می گیرند. به منظور شستشوی سطوح کف در سالن انتظار از دستگاه اسکرابر استفاده می شود. این دستگاه فرآیند شستشوی و خشک نمودن سطوح کف را به صورت همزمان و با بکارگیری مکانیزمی خاص به انجام می رساند. دستگاه های اسکرابر در انواع دستی و سرنشین دار در فرودگاه ها مورد استفاده قرار می گیرند و امکان انجام نظافتی ایمن را در سطح کیفی بسیار مطلوب فراهم می نمایند.
وسعت فضایی در فرودگاه ها بالا بوده و هر یک ازبخش ها در فرودگاه با هدف خاصی تعبیه می شود. محوطه بیرونی متشکل از فضای پارکینگ و ورودی سالن ها می باشد که در نگاه اول در ذهن مراجعین تاثیر بسیاری دارد. لذا حفظ پاکیزگی این بخش ضرورت داشته و از مقوله های تخصصی در نظافت فرودگاه می باشد. طیف گسترده ای از تجهیزات نظافت صنعتی در محوطه بیرونی فرودگاه قابل استفاده می باشند که به کمک این تجهیزات فرآیند نظافت با کیفیت قابل قبولی صورت می پذیرد.
دستگاه جاروی محوطه یا سوییپر یکی از کاربردی ترین دستگاه به منظور نظافت محوطه بیرونی فرودگاه می باشد. این دستگاه توسط یک نفر کاربر هدایت شده و برس های دوار تعبیه شده در بخش زیرین دستگاه امکان جمع آوری آلودگی های خشک را فراهم می آورد و آلودگی های جمع آوری شده را به مخازن بزرگ دستگاه انتقال می دهد.
درب های ورودی و نمای بیرونی سالن انتظار به موجب شرایط محیطی در معرض آلودگی های بسیاری قرار می گیرد که این آلودگی ها از زیبایی ظاهری ساختمان فرودگاه می کاهد. به منظور شستشوی آلاینده ها از سطوح شیشه ای نمای خارجی می توان از دستگاه واترجت صنعتی استفاده نمود. این دستگاه شوینده فشار قوی توان حذف سخت ترین آلاینده ها را فراهم آورده و سبب درخشش و زیبایی فضای بیرونی ساختمان می شود
در فرودگاه‌های برتر جهان که به عنوان نمونه‌های موفق در زمینه نظافت مدرن معرفی شده‌اند، استفاده از اسکرابر، سوییپر، جاروبرقی صنعتی و واترجت نقش بسزایی در بهبود کیفیت و کارایی نظافت داشته است. در ادامه به بررسی چگونگی تأثیر این تجهیزات در هر یک از فرودگاه‌ها می‌پردازیم:
فرودگاه چانگی سنگاپور:
استفاده از ربات‌های نظافتچی خودران به جای نیروی انسانی، منجر به افزایش قابل توجه سرعت و کارایی نظافت شده است. این ربات‌ها می‌توانند به صورت مداوم و بدون خستگی، سطوح وسیع فرودگاه را نظافت کنند و به نقاط صعب‌العبور نیز دسترسی داشته باشند.
با استفاده از اسکرابرهای خودران، شستشو و خشک کردن همزمان سطوح با سرعت و دقت بالا انجام می‌شود که به حفظ ظاهر زیبا و درخشان فرودگاه کمک می‌کند.
فرودگاه اسخیپول آمستردام:
استفاده از سیستم‌های هوشمند مدیریت نظافت، به بهینه‌سازی تخصیص منابع و بهبود مستمر فرآیندها کمک کرده است. این سیستم‌ها می‌توانند با جمع‌آوری داده‌ها و تحلیل آنها، نقاط ضعف را شناسایی کرده و راهکارهای بهبود را ارائه دهند.
با استفاده از اسکرابر و سوییپرهای مجهز به حسگرها و دوربین‌ها، نظافت دقیق‌تر و مؤثرتر انجام می‌شود.
فرودگاه بین‌المللی اینچئون:
استفاده از شوینده‌های بیولوژیکی و دوستدار محیط زیست، به کاهش اثرات زیست‌محیطی و بهبود وجهه فرودگاه به عنوان یک سازمان مسئولیت‌پذیر کمک کرده است.
با استفاده از اسکرابرهای کم‌مصرف و واترجت‌های با فشار قابل تنظیم، مصرف آب و انرژی کاهش یافته و به صرفه‌جویی در هزینه‌ها منجر شده است.
فرودگاه هیترو لندن:
ترکیب روش‌های سنتی و مدرن، به بهبود کیفیت و کارایی نظافت کمک کرده است. استفاده از تجهیزات پیشرفته نظافتی مانند اسکرابر، سوییپر و جاروبرقی صنعتی، در کنار آموزش تخصصی کارکنان، به افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها منجر شده است.
واترجت‌ها برای نظافت سطوح خارجی ساختمان‌ها و تجهیزات، نقش مهمی در حفظ ظاهر و افزایش طول عمر آنها دارند.
در تمامی این فرودگاه‌ها، استفاده از تجهیزات پیشرفته نظافتی، منجر به بهبود کیفیت و کارایی نظافت، کاهش هزینه‌ها، افزایش رضایت مسافران و کارکنان، و کاهش اثرات زیست‌محیطی شده است. این تجربیات نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین و استفاده از تجهیزات مدرن، می‌تواند به تحول قابل توجهی در نظافت فرودگاه‌ها منجر شود.
نظافت فرودگاه‌ها تنها یک اقدام خدماتی نیست، بلکه بخش مهمی از مدیریت تجربه مسافر، سلامت عمومی و اعتبار بین‌المللی کشور محسوب می‌شود. با توجه به وسعت زیاد فضا، تردد مداوم مسافران و وجود نقاط متنوع آلوده‌زا، استفاده از تجهیزات مکانیزه نظافت صنعتی همچون اسکرابر، سوییپر، جاروبرقی صنعتی، واترجت و پولیشر، رویکردی ضروری و هوشمندانه است. این تجهیزات با کاهش مصرف آب و مواد شیمیایی، افزایش سرعت نظافت، کاهش خستگی نیروی انسانی و ارتقاء کیفیت بهداشت محیط، استاندارد جدیدی در مدیریت نظافت فرودگاه‌ها ایجاد کرده‌اند.
تجربه فرودگاه‌های برتر جهان مانند چانگی سنگاپور، اسخیپول آمستردام، اینچئون کره و هیترو لندن نشان می‌دهد که استفاده از فناوری‌های هوشمند، ربات‌های خودران، شوینده‌های زیست‌دوست و سیستم‌های نظارت دیجیتال، نه‌تنها به پاکیزگی پایدار منجر می‌شود، بلکه موجب افزایش رضایت مسافران، کاهش هزینه‌های عملیاتی و ارتقاء جایگاه بین‌المللی فرودگاه‌ها نیز می‌گردد.
در ایران نیز بهره‌گیری از این فناوری‌ها می‌تواند تحولی چشمگیر در کیفیت نظافت، مدیریت منابع و تصویر برند فرودگاه‌ها ایجاد کند. بدین ترتیب، فرودگاه از یک فضای صرفاً خدماتی، به محیطی مدرن، امن و آرام برای تجربه‌ای دلپذیر از سفر تبدیل خواهد شد.
۱. چرا نظافت فرودگاه اهمیت زیادی دارد؟زیرا فرودگاه نخستین و آخرین تجربه هر مسافر از یک کشور است. نظافت مناسب، حس امنیت، آرامش و اعتماد را در ذهن مسافران تقویت می‌کند و بر اعتبار ملی تأثیر مستقیم دارد.
۲. بزرگترین چالش‌های نظافت سنتی در فرودگاه‌ها چیست؟اتکای بیش از حد به نیروی انسانی، زمانبر بودن فرآیندها، مصرف بالای آب و مواد شوینده، و دشواری نظافت فضاهای وسیع و صعب‌العبور از مهم‌ترین چالش‌ها هستند.
۳. استفاده از تجهیزات مکانیزه چه مزایایی دارد؟افزایش سرعت نظافت، کاهش هزینه‌ها، حفظ ایمنی کارکنان، ارتقاء بهداشت عمومی و کاهش مصرف منابع طبیعی از مزایای اصلی تجهیزات مکانیزه است.
۴. کدام دستگاه‌ها برای نظافت فرودگاه‌ها مناسب‌ترند؟اسکرابر برای شست‌وشوی کف سالن‌ها، سوییپر برای جمع‌آوری زباله و گرد و غبار محوطه‌ها، واترجت برای شست‌وشوی سطوح خارجی، و جاروبرقی صنعتی برای نظافت موضعی بهترین گزینه‌ها هستند.
۵. آیا ربات‌های نظافتچی در فرودگاه‌ها کاربرد دارند؟بله، ربات‌های نظافتچی خودران در بسیاری از فرودگاه‌های پیشرفته جهان به‌کار گرفته می‌شوند و می‌توانند به‌صورت مداوم و هوشمندانه عملیات نظافت را انجام دهند.
۶. چگونه فناوری‌های نوین به بهبود نظافت فرودگاه‌ها کمک می‌کنند؟با استفاده از داده‌های لحظه‌ای، حسگرها و سیستم‌های هوشمند مدیریت، عملیات نظافت به‌صورت هدفمند و دقیق انجام می‌شود و بهره‌وری به شکل چشمگیری افزایش می‌یابد.
۷. نقش تجهیزات نظافتی در تصویر برند فرودگاه چیست؟یک فرودگاه تمیز و منظم، نماد نظم، پیشرفت و اعتبار ملی است و نقش مؤثری در ایجاد حس اعتماد و رضایت در مسافران دارد.
Δ